Pakistan merkezli Aaj haber ajansına röportaj veren TUSAŞ Genel Müdürü Prof. Dr. Temel Kotil, Milli Muharip Uçak (MMU) projesinin Türkiye-Pakistan iş birliğinde yürütüldüğünü açıkladı.

Pakistan’ın AZM projesi kapsamında edindiği birikimler Türkiye’nin MMU kapsamında edindiği birikimler ile ortak kullanılacak ve iki ülke de uçağın tasarım ve imalatında yer alacak.

Pakistan’ın 2017’de duyurduğu AZM Projesi kapsamında Pakistan’ın gelecekteki ihtiyaçlarına göre Çin ile ortak geliştirilen JF-17 Thunder savaş uçağından elde edilen birikimlerin desteğiyle 5. nesil savaş uçağı geliştirilmesi hedefleniyordu.

Pakistan Havacılık Kompleksi (PAC) proje için Havacılık Araştırma, Yerleştirme ve Geliştirme (AvRID) birimini kurmuştu.

Indian Defence sitesinin 2019’da yayınladığı bir haberde Pakistan’ın, Çin’in 5. nesil çok amaçlı savaş uçağı J-31’in yanında TUSAŞ’ın ana yüklenicisi olduğu MMU ile ilgilendiği ve seçilecek platformun Pakistan Hava Kuvvetleri’nin 5. Nesil savaş uçağı geliştirme projesi olan ‘PAF Project Azm’ için temel olacağı iddia edilmişti.

Mart 2021’de Bloomberg haber ajansı tarafından yayımlanan bir haberde Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar‘ın Pakistanlı mevkidaşlarıyla beş kez görüştüğü ve en son Ocak ayında yapılan üst düzey görüşmelerin ana odak noktasında Milli Muharip Uçak (MMU) ve Uzun Menzilli Hava Savunma Sistemi SİPER projelerinin olduğu iddia edilmişti.

Savunma sistemlerinde verdiği büyük ölçekli siparişler ve iki ülkenin sahip olduğu güçlü bağlar Pakistan’ın, Türkiye’nin yeni nesil savaş uçağı projesi olan MMU’da potansiyel bir ortak olarak ifade edilmesinde etkili olmuştur.

Pakistan ve Türkiye arasındaki savunma sanayii iş birlikleri
Son 10 yılda Türkiye ile Pakistan arasındaki savunma sanayii işbirlikleri arasında en yaygın bilinen örneklerden biri PN MİLGEM adı altında gerçekleştirilen ilk MİLGEM ihracatıdır. Pakistan isterilerine göre özelleştirilerek 4 adet inşası talep edilen PN MİLGEM gemilerinin hepsinin inşa süreçleri devam ediyor.

Birinci PN MİLGEM gemisi olan PNS BABUR 11 Ocak 2022’de İstanbul Tersanesi Komutanlığı’nda havuza girdi, planlı ve uzun bir havuz süreci sonrası liman testlerine başlayacak. Üçüncü PN MİLGEM gemisi olan PNS BADR’ın inşası ise tüm hızıyla Karaçi’de devam ediyor. 2022’nin ilk yarısında geminin Karaçi’de denize iniş için çalışmalar devam ediyor. İkinci ve dördüncü PN MİLGEM gemileri PNS KHAIBAR ve PNS TARIQ’ın da inşası devam ediyor.

Ayrıca PN MİLGEM’in devamı sayılabilecek IDEF21’de sergilenen Jinnah sınıfı fırkateynler için de dizayn çalışmaları devam ediyor. Jinnah sınıfı PN MİLGEM’e göre daha yüksek bir deplasmana sahip olacak

Havacılık alanında ise IDEF 2017 Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı’nda gerçekleştirilen törenle Türkiye, savaş uçağı pilotlarının eğitiminde kullanılacak olan 52 adet Super Mushshak uçağını Pakistan’dan almak için sözleşme imzalamıştı. Tedarik edilecek eğitim uçaklarının test uçuşları Şubat 2021 itibariyle devam ediyor. Pilotların başlangıç eğitimlerinde kullanılan T-41 ve SF-260 uçaklarının yerini alacak Super Mushshak Başlangıç Eğitimi Uçağı ile eğitim maliyetlerinin düşürülmesinin yanı sıra başta akrobasi olmak üzere ilave özelliklerle eğitim kalite ve kapasitesinin artırılması planlanıyor.

Ocak 2021’de Pakistan’ın Çin ile birlikte geliştirdiği JF-17’nin en gelişmiş sürümü olan JF-17 Blok III savaş uçağının yerel üretimini başlatmak için düzenlenen etkinlikte Türkiye’nin Pakistan’dan alacağı Super Mushshak eğitim uçağı görüntülenmişti. Super Mushshak şu ana kadar 10’dan fazla ülkeye ihraç edildi.

İki ülke arasındaki işbirliğinin uzay alanına da genişlemesi olasılıklar dahilinde, Stratejik Düşünce Enstitüsü’nde (SDE) düzenlenen konferansta Türkiye’nin uzay çalışmalarını anlatan Türkiye Uzay Ajansı (TUA) Başkanı Serdar Hüseyin Yıldırım, Türkiye’nin coğrafi şartlarının müsait olmadığını ancak Pakistan’ın Türkiye ile uzay limanı projesini gerçekleştirmek için çok istekli olduğunu açıklamıştı ve bu konuda çalışmaların yürütüldüğünü ifade etmişti.