Tarihte ilk Türk kültür merkezleri şu şekildedir;

Anav Kültürü (M.Ö. 4500 – M.Ö. 1000) : Orta Asya’nın en eski kültürüdür. Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat yakınlarındaki Anav bölgesinde ortaya çıkarılmıştır. Burada yapılan kazılarda insanların, tarımla uğraştıkları, yerleşik hayata geçtikleri, dokumacılığı, topraktan ve bakırdan eşya yapmayı bildikleri koyun keçi sığır besledikleri anlaşılmıştır. Ayrıca at ilk kez bu kültürde görülmüştür.

Afanesyevo Kültürü (M.Ö. 3000 – M.Ö 1700) : Altay – Sayan dağlarının kuzeybatısındaki bozkırlarda gelişmiştir. Türklerin en eski kültür merkezi sayılmaktadır. Bölgede yaşayan insanların avcılık, hayvancılıkla uğraştıkları, taştan ve bakırdan eşyalar yaptıkları tespit edilmiştir. Bu kültür geniş bir alanı etkileyerek Orta asya uygarlığının temelini oluşturmuştur.

Andronova Kültürü (M.Ö. 1700 – M.Ö. 1200) : Altay dağları, Güney Sibirya ve Hazar’ın doğusuna kadar uzanan bölgede gelişmiştir. Orta Asya kültürleri içinde yayılma alanı en geniş olan kültürdür. Afanesyevo kültürüne benzer ancak daha ileri bir seviyeye ulaşmıştır. Bu kültürde bakır araçların yanında ilk kez tunçtan ve altından yapılmış eşyalara rastlanmıştır. Bu eşyalar hayvan figürler ile süslenmiştir.

İlk Türk Kültür Merkezleri Haritası

Karasuk Kültürü (M.Ö. 1200 – M.Ö. 700) : Yenisey ırmağının kollarından biri olan Karasuk nehri çevresinde gelişmiştir. Orta Asya uygarlığında demir ilk kez bu bölgede işlenmiştir. Bu kültüre ait üstü çadırla örtülü dört tekerlekli araba, keçeden çadır ve koyun yününden dokunmuş eşyalar bulunmuştur.

Tagar Kültürü (M.Ö. 700 – M.Ö. 100) : Abakan bölgesinde ortaya çıkarılan bu kültür Orta Asya’nın en yeni ve en gelişmiş kültür merkezidir. Bu kültür merkezinde üzerleri kabartma hayvan başı işlemeli süs eşyaları, iki yüzlü keskin hançerler, ok uçları, toka, taç, iğne, bilezik, küpe ve tarak gibi eşyalara rastlanmıştır.

Taştık Kültürü : Tagar kültürüne benzer özellikler gösterir.

Kelteminar Kültürü (M.Ö. 3000) : Harizm bölgesinde ortaya çıkarılmış kültür merkezidir. Bu kültürde balıkçılık ve avcılıkla uğraşılmıştır.

Altay Kültürü : Pek çok kültür alanını içine alan geniş bir kültür merkezidir.