Nur-Sultan ya da eski adıyla Astana Kazakistan'ın başkenti ve ikinci büyük şehridir. Şehir, Kazakistan'ın kuzeyinde Akmola Eyaleti içerisinde İşim Nehri'nin kıyısında yer almaktadır. 1998'de Kazakistan'ın başkenti ilan edilmiş olup insanların ülkenin güney kesiminde yığılmasını önlemek amacıyla, başkent, Almatı'dan buraya taşınmıştır. Nur-Sultan, ülkenin en büyük kenti Almatı ile birlikte doğrudan yönetilen cumhuriyet şehri statüsüne sahiptir.

Nur-Sultan, Kazakistan'ın başkenti olduktan sonra büyük bir değişim gösterdi. Modern Nur-Sultan planlı bir başkent olup ana planı Japon mimar Kishō Kurokawa tarafından tasarlandı. Kazakistan hükûmetinin merkezi olan Nur-Sultan, Parlamento Binası, Yüksek Mahkeme, Ak Orda Sarayı ve çok sayıda devlet dairesi ve ajansının yanı sıra birçok fütüristik bina, otel ve gökdelene ev sahipliği yapmaktadır. Nur-Sultan ayrıca kapsamlı sağlık, spor ve eğitim sistemine sahiptir.

Tarihçe

Akmolı yerleşimi, 1830 yılında İşim Nehri kıyısında, Fyodor Şubin liderliğindeki Sibirya Kazakları'na bağlı bir birlik tarafından bir okrug olarak kurulmuştur. Adını bölgede bulunan bir yerden aldığı tahmin edilmektedir. 1832'de yerleşim kasaba statüsüne sahip oldu ve Akmolinsk adını aldı. Kasabanın oldukça avantajlı konumu, 1863'te, Rus İmparatorluğu'nun Coğrafi ve İstatistiki Sözlüğü'nden bir özet olarak belirtilmiştir. Bu coğrafi merkezin doğuda Kargalı'ya, güneydeki Aktav kalesine ve batıda Atbasar'dan Kökşetav'a bağlanan yol ve hatların nasıl olduğunu açıklamaktadır. 1838'de, Kenesarı Han'ın yönettiği büyük ulusal kurtuluş hareketi sırasında Akmolinsk Kalesi yakıldı. Hareketinin bastırılmasından sonra kale yeniden inşa edildi. 16 Temmuz 1863'te Akmolinsk resmi olarak bir uyezd kasabası ilan edildi. Rus kapitalist pazarının hızlı gelişimi sırasında, Sarıarka bölgeleri yönetim tarafından ekonomik amaçlarla aktif bir şekilde kullanıldı. Kazak bozkırlarını yöneten yönetmelik taslağını hazırlamak için imparatorluk hükûmeti 1865'te Bozkır Komisyonu oluşturdu. 21 Ekim 1868'de, Çar II. Aleksandr, Turgay, Ural, Akmolinsk ve Semipalatinsk oblastlarının yönetilmesine ilişkin bir yönetmelik taslağı imzaladı. 1869'da Akmolinsk yeni kurulan Akmolinsk Oblastı'nın merkezi oldu. Varlığının ilk 30 yılında nüfusu 2 bini geçmezken sonraki 30 yıl içinde nüfusu üç kat arttı. 1893'te Akmolinsk, 6,428 nüfuslu, 3 kilise, 5 okul ve 3 fabrikadan oluşan bir uyezddi.

Sovyetler Birliği dönemi

1917-1919 yılları arasında Rus İç Savaşı sırasında Akmolinsk Bolşevikler ve muhalifleri arasında bir çatışma merkeziydi.

II. Dünya Savaşı sırasında Akmolinsk, Rusya SFSC, Ukrayna SSC ve Beyaz Rusya SSC'den tahliye edilmiş tesislerden mühendislik araç ve gereçlerinin Kazakistan SSC'ye taşınması için bir yol görevi gördü. Savaş gereksinimlerine cevap vermek için yerel endüstriler görevlendirildi ve ülkenin gerekli tüm malzemelerle savaşı ve ev cephelerini sağlamasına yardımcı oldu. Savaş sonrası yıllarda Akmolinsk, SSCB'nin savaş sonucu harap olan batısındaki ekonomik canlanmanın işaretine dönüştü. Ayrıca birçok Alman, Josef Stalin'in yönetimi altında buraya yerleştirildi.

1950'lerde Kazak SSC'nin kuzey oblastları, bölgeyi Sovyetler Birliği'nin ikinci tahıl üreticisi haline getirmek amacıyla Nikita Kruşçev tarafından yönetilen Bakir Topraklar Projesi'nin bir bölgesi haline geldi. Aralık 1960 tarihinde SBKP Merkez Komitesi Kazak SSC'nin kuzeyindeki beş oblastı kapsayan Tselinni Krayı'nı kurma kararı aldı. Akmolinsk Oblastı ise ayrı bir idari varlık olarak varlığını sürdürdü. Rayonları yeni kray yönetimine doğrudan bağlıydı ve Akmolinsk yeni Bakir Topraklar ekonomik bölgesinin yönetim merkezi ve krayın idari merkezi oldu. 20 Mart 1961 tarihinde Kruşçev'in önerisiyle Bakir Topraklar Projesi'ndeki rolüne uygun olarak Kazakistan SSC Yüksek Sovyeti Akmolinsk kentinin adını Tselinograd olarak değiştirdi. 24 Nisan tarihinde de Akmolinsk Oblastı Tselinograd Oblastı adını aldı. 1960'larda Tselinograd tamamen dönüştü. 1963'te, ilk üç yeni yüksek katlı konut bölgesinde çalışma başladı. Buna ek olarak, şehir Bakir Topraklar Sarayı, Gençlik Sarayı, Sovyetler Evi, yeni bir havalimanı ve çeşitli spor salonları da dahil olmak üzere bir dizi yeni anıtsal binaya kavuştu. 1971'de Tselinni Krayı lağvedildi ve Tselinograd oblastın idari merkezi haline geldi.

Günümüz

Sovyetler Birliği'nin dağılmasından ve Kazakistan'ın bağımsızlığını ilan etmesinin ardından şehir asıl adının değiştirilmiş bir hali olan Akmola olarak değiştirildi. 6 Temmuz 1994 tarihinde Kazakistan Yüksek Konseyi ülkenin başkentini Almatı'dan Astana'ya taşıma kararı aldı. Kazakistan'ın başkenti 10 Aralık 1997'de Akmola'ya taşındıktan sonra şehir 6 Mayıs 1998 tarihinde Astana adını aldı. 10 Haziran 1998'de Astana uluslararası alanda bir başkent olarak tanıtıldı. 16 Temmuz 1999'da Astana, UNESCO tarafından "Barış Şehri" unvanı aldı. 19 Mart 2019 tarihinde Kazakistan'ın kurucu Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'in görevini bırakmasından sonra yerine anayasa gereği Senato Başkanı Kasım Cömert Tokayev geçti. Tokayev yemin töreninde başkent Astana ismini Nur-Sultan olarak değiştirilmesi teklifini verdi. Kazakistan parlamentosu teklifi kabul ederek başkentin ismini değiştirdi. 23 Mart 2019 günü Kazakistan başkentinin adı Nur-Sultan olarak değiştirildi.

Coğrafya

Nur-Sultan, Kazakistan'ın ortasında İşim Nehri'nin kıyısında yer almaktadır. Şehrin yüzölçümü 722.0 km²'lik bir alanı kapsamaktadır. Nur-Sultan'ın deniz seviyesinden 347 m yükseklikte bulunmaktadır. Nur-Sultan, İşim Nehri'nden dolayı Kazakistan'ın kuzeyi ile son derece ince yerleşmiş başkent arasındaki geçiş bölgesinde geniş bir bozkır manzarasında yer almaktadır.