Türk Dünyası Arabulucular Birliği’ne (TDAB) şu anda Türk Devletleri Teşkilatı mensubu sekiz ülkenin avukat ve arabulucuları üye. Bu çatıya bölgedeki 30 ülke avukat- arabulucuları ile ‘Türkçe konuşan tüm ülkelerin’ avukat-arabulucularının üyeliği hedefleniyor.
TDAB Başkanı Yakup Erikel ile Türkiye’nin arabuluculuk üssü olmasını hedefleyen projelerini konuştum. Erikel’in, değerlendirmeleri şöyle: “Arabuluculuk, hukuki ihtilafların çözümünde alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemidir. 1940’lı yıllarda başlayan arabuluculuk, günümüzde yaklaşık 160 ülkede uygulanmaktadır.

5 Ocak’ta, birliğimizin kuruluş dilekçesini verdik. Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Türkmenistan, Kırgızistan, Özbekistan, Kıbrıs, Macaristan’dan şu anda üyelerimiz var. Bölgesel büyük bir arabuluculuk sistemi için ilk adımı attık.
BAŞ AKTÖR OLACAK

Artık Ankara’da, İstanbul’da, Yozgat’ta imzalanan bir arabuluculuk anlaşması Bakü’de, Aşkabat’ta, Taşkent’te hukuken geçerli olabilecek. Biz arabuluculuk uygulamaları, eğitimleri ve önemli uyuşmazlıkların çözümlerinde baş aktör olmak ve dünyada bir arabuluculuk markası oluşturmak iddiasındayız. Birliğimizi kurduktan sonra bölge ülkeleri ile temaslara başladık. Kırgızistan’a, Özbekistan’a ve Kazakistan’a gittik. Kazakistan Arabulucuları Birliği Başkanı Jandilda Jakupov, uçağa atlayıp Özbekistan’a bizlerle tanışmaya geldi. Kırgızistan’da bir arabulucunun 700 km’lik yolu aracı ile gelip bizlerle tanışmak istemesi de inanılmazdı.

Kırgızistan, Özbekistan ve Kazakistan aralarında zaten birlik kurmuşlar. Ancak bizi görünce ‘Siz bizden daha kapsamlı düşünüyorsunuz, biz de size üye olalım. Bu çalışmaları birlikte yapalım’ dediler. Biz bu çalışmanın moderatörü olmak istiyoruz. 

DÖNEM BAŞKANLIĞI MODELİ

Türk Devletleri Teşkilatı’ndaki gibi her ülke dönem başkanı olacak. Bir dönem Azerbaycan, bir dönem Kazakistan bir dönem Kırgızistan başkan olacak. Birliğin merkezi Türkiye olacak. Bu coğrafyada birliğimize üye arabulucuların olduğu sekiz ülkenin başkentini belli alanlarla hukuk merkezi yaparak buraları bu hukuk branşı ile özdeşleştirmeyi de hedefliyoruz. Örneğin, Ankara Ticaret Hukuku, Bakü Rekabet Hukuku, Bişkek Fikri Haklar Hukuku gibi. Taşkent Sözleşmeler Hukuku, Macaristan Enerji Hukuku, KKTC Uluslararası Hukuk gibi. 

Bizim bu mekanizmamız 5-6 senede oturur. 2030’da Birleşmiş Milletler’in (BM) uluslararası kurumların itibar ettiği gerçekten saygın ayakları yere basan dünya hukukuna katkı sunan itibar edilebilir akredite olmuş bir mekanizma ile dünyanın karşısına çıkmayı hedefliyoruz.

ÇATIMIZ ALTINDA TOPLAYACAĞIZ

Nerede bir Türk varsa nerede bir Türk hukukçu varsa çatımızda toplamaya çalışacağız. ‘Gel kardeşim bu işlerde dünyada beraber oyuncu olalım’ diyeceğiz. Hedefimizde 30 ülke arabulucularından oluşan bir birlik var. Rusya Federasyonu ve şu anda siyasi ve ekonomik olarak bağımsız olan ülkelerin hukukçuları birliğimiz ile ilgileniyor. Belarus, Litvanya, arabulucuları örnek verilebilir. Pakistan, Gürcistan da ilgi alanımızda. Balkan ülkeleri arabulucuları ile diyalog halindeyiz. Ankara’ya Şura’mıza hepsini davet edeceğiz. Türk Devletleri Teşkilatı’na üye ülkeler, Türkçe konuşan halklar, geçmişte tarihi olarak diyalog içinde olduğumuz devletleri çatımız altında toplamayı hedefliyoruz. Örneğin, Güney Afrika, Filistin konusunda dava açmış. Oradaki hukukçular ve arabulucular da bizim doğal partnerimiz.

KIRMIZI ÇİZGİMİZ HUKUK

Kırmızı çizgimiz hukuk. Hukukun dışında siyasi, dini, sosyolojik hiçbir konu bizi ilgilendirmiyor.  Bizimki, 50 yıllık, 100 yıllık bir hukuk projesi. 2024 yılını ‘tanışma yılı’ ilan ettik. Biz 8 ay önce 20 Kasım 2023’te bu coğrafyadan kimseyi tanımıyorduk. Bugün en az 500 kişi ile tanışıyoruz. İşbirliği yapıyoruz. Beni ve Azerbaycan’ı sonradan dahil ederek Kazakistan’daki yaz okuluna konuşmacı olarak davet ettiler. İlk kez bir Türk hukukçu olarak Amerikan, Alman arabulucularla birlikte eğitim vereceğim.”

KKTC’Yİ FİİLEN TANITACAĞIZ

“Başka bir çalışmayı da KKTC üzerinden yapacağız. KKTC, ayrımcılığa uğruyor. Orada 20’nin üzerinde hukuk fakültesi, üç bine yakın hukuk fakültesi öğrencisi var. 60’ın üzerinde yabancı ülkeden öğrenci geliyor ve her yıl bu kadar hukukçu mezun veriyor. Türk dünyasından öğrencilerle, KKTC’deki öğrencileri eğitimlerle tanıştırmak istiyoruz. TDAB olarak, bu eğitimlerle KKTC’yi bir marka haline getirmeyi ve fiili olarak tanıtmayı hedefliyoruz. Burada Avukat Rauf Raif Denktaş Uluslararası Arabuluculuk Enstitüsü kurmak istiyoruz.”
AZERİ KADININ CENAZESİ KOCAELİ’NDE KALDI 

“Birlik olarak, uluslararası alanda hukuk anlaşmaları da yapmaya başladık. İlkini Azerbaycan Diaspora Bakanlığı Diaspora Vakfı ile 10 Mart’ta imzaladık. Diaspora Vakfı, Türkiye’deki TİKA’nın eşdeğeri. Bu protokol kapsamında Türkiye’deki Azerbaycan vatandaşlarına hukuk hizmeti sunuyoruz. İlk işimiz şu oldu. 40 yaşlarında çalışmaya gelen Azerbaycanlı bir kadın talihsiz bir şekilde silahla öldürülmüş. Morga kaldırılmış. Azerbaycan’dan yetkililer gelip cenazeyi istemişler. Cenazenin sadece mirasçısına verilebileceği belirtilmiş. Bunun üzerine Azerbaycan’daki annesinden vekaletname alıp getirmişler. Ancak, vekaletnamenin tercüme sorunu, bu kadının gerçekten annesi olup olmaması gibi sorunlar gündeme gelmiş. Bunlar uzamış.

48 SAATTE GÖNDERDİK

TDAB olarak biz devreye girdik. Başsavcı ve başsavcı yardımcısına Azerbaycan’la protokolümüzün örneğini göndererek kefil olduk. İşlemleri aynı akşam sekize kadar bitirdik. İki ülke arasında yazışma ile belki bir ay sürecek çözülecek bir işi 48 saatte çözdük. Bu ilk faaliyetimiz uluslararası çalışmanın ne kadar kıymetli olduğunu gösteriyor.”

İLK ŞURA 28 KASIM’DA

' “İlk uluslararası şuramızı Ankara’da 28 Kasım-1 Aralık’ta yapacağız. 11 ülkeden yaklaşık 100’e yakın uzman arabulucu, hukukçu, avukat misafir gelecek. Azerbaycan Yüksek Mahkeme Başkanı, Türkiye, Kıbrıs, Azerbaycan ombudsmanları katılacak. Adalet Bakanı, Yargıtay Başkanımızı açılışa davet ettik.

Macaristan Madle Enstitüsü ve Macaristan Barolar Birliği ile anlaşma yaptık. 3-4 konu belirleyerek, bu coğrafyadaki arabuluculara dönük 20’şer kişilik gruplar halinde örneğin Budapeşte’de iki gün eğitim iki gün tatil şeklinde programlar düzenleyeceğiz. Hukuk turizmiyle tanışma, kaynaşma ve işbirliği hareketi başlatacağız.”

kaynak: Oya Armutçu- Hürriyet